Blockchain ekosistemleri, mimarisine ve otonomisine göre kategorize edilebilir. Bu nedenle Layer-1 Blockchain'leri ile bugün en iyi bağımsız kripto projelerinin birçoğunu oluşturan Layer-2 Blockchain çözümleri arasında bir fark vardır. Bu yazıda temel özellikleri, ayırt edici tasarımları ve örnekleri de dahil olmak üzere Layer-1 ve Layer-2 Blockchain çözümlerini kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz.

Blockchain Mimarisi Hakkında

Bitcoin, Ethereum gibi orijinal Blockchain ekosistemleri, projelerini yıllar önce sıfırdan oluşturmuştur ve böylece kanıtlanmış bir güvenlik, kullanılabilirlik ve farkındalık geçmişine sahiptir. Layer-2 çözümleri, Layer-1 çözümlerinin üzerine inşa edilmiştir. Layer-2 çözümlerinin var olmasının nedeni de budur. Mevcut bir Blockchain'i geliştirir. Ayrı bir proje olarak başlayıp sıfırdan itibar edinmeye göre daha hızlı sürede güven sağlar. Şimdi ise bu çözümleri ayrıntılı olarak ele alacağız.

Layer-1 Blockchain Nedir?

Layer-1 Blockchain'leri, tamamen bağımsız ekosistemler olarak çalışan projelerdir. Bir Layer-1 Blockchain'i tüm kurallarını belirler ve mimarisini sıfırdan inşa ettiği gibi başka bir Blockchain sistemi olmaksızın da çalışır. Layer-1 Blockchain'i sağlam inşa edilmiş bir sistemdir. Bu nedenle güncellemesi, ağ katılımcıları arasında genellikle çok zaman alırken ciddi kaynaklar gerektirir ve sonunda güncellemenin başarısızlıkla sonuçlanması da olasılıklar arasındadır. Güncelleme kararının uygulanması için ana anlaşmada değişiklik gerekir. Bu da soft veya hard fork dediğimiz çatallanma aracılığıyla yapılırken hard fork, ağın bölünmesine yol açar.

Layer-1 Blockchain Örnekleri

Zamanımızın en popüler Layer-1 Blockchain örnekleri arasında Bitcoin, Ethereum, Polkadot, Cardano ve BSC bulunmaktadır.

Layer-2 Ölçeklendirme Çözümleri Nedir?

Layer-2 Blockchain çözümleri, Layer-1 çözümlerinin itibarını artırmayı ve çeşitli yollarla kapasitelerini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Layer-2 çözümü akıllı sözleşme, yan zincir veya doğrudan bir entegrasyon olsun, Layer-1 Blockchain'ine her zaman bir şekilde bağlanır.

Layer-2 Blokchain Çözüm Örnekleri

Layer-2 Blokchain çözümlerinin birçok türü vardır ancak vurgulamaya değer zkRollup'ları (Sıfır Bilgi İspatı) ve yan zincirler olmak üzere sadece iki çözüm vardır. zkRollup'ları, temel olarak işlem ücretlerinden tasarruf eder ve çok sayıda işlemi bir araya getirir ve akıllı sözleşme sayesinde bu işlemleri Layer-1 Blockchain'inde tek işlemmiş gibi kaydederek hızı artırır. Bu doğrudan entegrasyon sayesinde, güvenlikleri Layer-2 Blokchain'iyle eşleşir ancak verimlilikleri çok daha yüksektir.

Öte yandan yan zincirler, Layer-1 Blokchain'iyle dolaylı olarak çalışan bağımsız blok zincirlerdir. Yan zincirler zkRollup'lardan daha etkili olabilir ancak güvenlikleri diğer Layer-2 çözümü kadar yüksek değildir.

Layer-2 Blockchain Örnekleri

Yaygın olarak benimsenen Layer-2 Blockchain çözümleri arasında Bitcoin için Lightning Network ve Ethereum için Polygon (MATIC) bulunur.

Kısaca Layer-1 ve Layer-2 Blockchain çözümlerinin bazı avantajları bulunurken içerisinde bazı dezavantajları da barındırmaktadır. Her geçen gün biraz daha Blockchain teknolojisi benimsenirken yeni projeler bu çözümler konusunda oldukça heyecanlıdır.